Het Gesprek
Omdat we hopelijk nog niet zijn uitgesproken.
Om gehoord te worden zul je moeten spreken. Maar wat als er niet naar je geluisterd wordt? Een goed gesprek kan bijdragen aan het erkennen van het verleden, het vormgeven van het heden en het ontwikkelen van een toekomstbeeld.
Het Gesprek is een uitnodiging om vrij te spreken en te zeggen wat er gezegd moet worden. Het is tijd om te luisteren en jouw eigen invloed opnieuw te onderzoeken: op Simmerdeis, thuis aan de keukentafel, in de stad waar je woont en op de wereld.
Een groep nieuwe makers onderzocht in de aanloop naar Simmerdeis Theater en Muziekfestival 2024 samen met verschillende inwoners uit Drachten waar kan een vrij gesprek toe kan leiden.
Bekijk:
Het Gesprek, voor het te laat is – de voorstelling
De voorstelling 'Het Gesprek, voor het te laat is' ging op vrijdag 28 juni 2024 in première op Simmerdeis Theater en Muziekfestival. Maar liefst 8 voorstellingen zaten vol met bezoekers die Het Gesprek met elkaar aangingen.
We staan erbij en kijken er naar. Een bijeenkomst waar we je graag uitnodigen mee te kijken en ons hardop af te vragen; wat staat ons te doen? Word onderdeel van een voorstelling waarin we zoeken naar wat nodig is om het (goede) gesprek aan te gaan. Waarin de onmacht van elkaar wel horen maar niet verstaan voelbaar wordt, en zichtbaar wordt wat er ontstaat als spreken en luisteren samen lukt.
We moeten praten. Maar hoe?
Beluister:
Het Gesprek, nu het kan – de podcast
In een uitgebreide podcast gaan zes Drachtsters in duo’s, met verschillende leefwerelden, met elkaar in gesprek. Ze spreken dezelfde taal maar zijn opgegroeid met een ander verhaal. Door naar elkaar te luisteren, zich te laten raken en zich uit te spreken vindt er een uitwisseling plaats die voor nieuwe inzichten zorgt. Beluister de podcast online via deze link.
Speel:
Het Gesprek, het proberen waard – het spel
Een goed gesprek voeren, hoe doe je dat dan? Het begint aan de keukentafel. Van wat je daar meekrijgt heb je de rest van je leven profijt of last van. Een (goed) gesprek is te vergelijken met het leggen van een puzzel of het spelen van een spel. Tijdens Simmerdeis 2024 zijn er veel bezoekers, na de voorstelling, met het kaartspel naar huis gegaan om het gesprek over henzelf en de wereld elders voor te zetten.
Wil jij het spel ook graag proberen? Mail naar projecten@lawei.nl ovv Het Gesprek zodat onze collega's er een voor je klaar kunnen leggen bij de balie. Het spel is gratis.
Je speelt het spel met de volgende insteek: 'Welke invloed heeft de wereld op jou?’ en ‘Welke invloed heb jij op de wereld?’.
Het Gesprek - ontmoet de makers:
In Gesprek met Djoeke:
Bij alle conversaties die we hebben gehad in het ontwikkelen van Het Gesprek ben ik ontzettend geraakt door hoe erg een ander je kan raken met hun standpunt. Hoe inspirerend een ander hun perspectief is. Met name als het zo verschilt van je eigen. Dit raakt mij omdat het voor mijn gevoel mijn menselijkheid aanspreekt. Mijn empathie.
Djoeke is visueel vormgever en combineert vorm en inhoud als waardevolle kracht achter de schermen. Voor Het Gesprek verzorgt Djoeke de vormgeving van alle programmaonderdelen.
In Gesprek met Gijs:
Wat me raakt in het project is de welwillendheid en openheid van iedereen die we spreken, wat een veel grotere welwillendheid dan wat ik had verwacht. Ik krijg het gevoel dat we allemaal het belang snappen en voelen. Maar hoe dan? Hoe gaan we het aan? Het is een eer om dit te mogen onderzoeken. Te proberen en volgens uit te dragen.
Gijs is Artisteducator in theater en werkt als maker, speler en docent op diverse plekken. Voor Het Gesprek richt Gijs zich op de publiciteit en het maken van de voorstelling Het Gesprek, voor het te laat is.
In Gesprek met Laura:
Het onderzoek naar de ‘tussenruimte’ heeft mij het meest gepakt. Het gevoel dat een goed gesprek kan oproepen, dat je even totaal samen bent. Dat er amper nog sprake is van een losse ‘ik’ en ‘jij’. Samen cirkel je om een onderwerp heen, deel je gedachtes en gevoelens en raak je nieuwsgierig naar wat de ander vertelt. Je hoeft het niet eens te zijn. Ik ben de zoektocht begonnen naar hoe en of je zo’n moment van verbinding kan ‘maken’ door middel van kaders.
Laura studeert ‘Artist Educator in Theater en Media’ aan ArtEZ Zwolle en richt zich in Het Gesprek op het maken van de podcast Het Gesprek, nu het kan.
In Gesprek met Gioia:
Woorden hebben impact. Elke vorm van communicatie, elke actie heeft invloed op het geheel. (On)bewust leef ik elke dag, spreek ik, bericht ik en laat ik dingen. Door dit project krijg ik inzicht over hoe belangrijk gesprekken zijn en waar we ze wel of niet voeren.
Gioia studeerde journalistiek en ‘Artisteducator in Theatre’ en focust zich binnen Het Gesprek op het schrijven van alle artikelen en het maken van de podcast Het Gesprek, nu het kan.
In Gesprek met Karlijn:
Goede gesprekken kunnen zoveel opleveren in ons privéleven en onze democratie. Het leren spreken en luisteren is een vaardigheid die van onmisbare noodzaak is om onze toekomst in te gaan richten zoals we dat willen in plaats van dat het ons overkomt.
Karlijn is opgeleid als theaterdocent en sindsdien ontwikkeld als theater/educatie en programmamaker. Vanuit haar bedrijf Gebied-b maakt ze projecten tussen kunst en maatschappij, waar niemand op zit te wachten totdat ze er zijn.
Het Gesprek - Achter de schermen
Achter de schermen wordt er onderzocht, geschreven, gemaakt, vormgegeven, opgenomen en nagedacht over hoe wij, jij en iedereen met elkaar in gesprek kan gaan en blijven. Duik in ons onderzoek en bezoek ons vanaf 28 juni in levende lijve op Simmerdeis om Het Gesprek aan te gaan.
ARTIKEL / OEFENING: Voer Het Gesprek met jezelf
Dit artikel is onderdeel van ‘Het Gesprek’. In Het Gesprek doen jonge makers in samenwerking met De Lawei en Gebied-B onderzoek naar gespreksvoering. Hiervoor hebben zij met verschillende Drachtsters gesproken. Hieruit is een podcast, een spel en een voorstelling voortgekomen die je op 27, 28 en 29 juni op Simmerdeis kan ervaren.
Gesprek met jezelf
We moeten praten en we moeten luisteren om elkaar te begrijpen en samen te leven. Uitspreken en luisteren doe je elke dag in je persoonlijke leven en de mensen daarbuiten. Nemen we eigenlijk wel de tijd om een gesprek met onszelf aan te gaan? In ons hoofd kunnen er meerdere stemmen tegen elkaar botsen. Bewust en onbewust zijn die daar. Soms wat luider en soms op de achtergrond. Ze houden ons wakker als we willen slapen en zijn er als we keuzes maken. Voor Het Gesprek hebben we geoefend met een gesprek met jezelf.
Hieronder vind je een uitnodiging om dit aan te gaan en te oefenen.
Vrij schrijven 5 minuten
Schrijf 5 minuten alles wat in je opkomt. Er is geen goed of fout maar blijf schrijven.
Welk gesprek zou je eigenlijk moeten voeren met jezelf?
Teken 5 minuten
Dit doe je voor jezelf. Je hoeft niet goed te kunnen tekenen.
Maak tekeningen tot de 5 minuten om zijn.
Waar werd jij blij van afgelopen week?
Denk 5 minuten na over de vraag:
Luister je goed naar jezelf? Wanneer niet?
Luister ook naar de podcast: ‘Het gesprek- Nu het nog kan’. Daarin gaan verschillende Drachtenaren met elkaar in gesprek door middel van een spel: ‘Het proberen waard’. Ze beantwoorden soortgelijke vragen over gesprekken met jezelf, je omgeving en gesprekken in de wereld.
ARTIKEL: In Gesprek met Linh Ngo
Het is moedig om je stem te laten horen
In Gesprek met Linh Ngo over: leren praten met de cultuur waarmee je opgroeit.
Opgroeien in Drachten was lastig omdat mijn ouders allebei Vietnamees zijn en ik die taal thuis het meeste sprak. Omdat mijn moeder op een gegeven moment de juiste papieren niet had, werd ze weggestuurd. Zeven jaar lang was ik samen met mijn vader en in de tussentijd was ik veel bij mijn oppas of gastouder. Op die manier heb ik de cultuur van Drachten, of van het specifieke gezin, leren kennen. De ene was best wel Christelijk terwijl de ander niet Christelijk was. Als kind ben je snel beïnvloedbaar. Omdat je dan dingen snel kan oppakken was het makkelijk switchen tussen de gezinnen. Toen ben ik er wel achter gekomen dat sommige dingen als goed en niet goed worden gezien. Bij het ene gezin was ik vrijer dan bij het andere gezin. De normen en waarden wisselden. Ik zat wel eens in een botsing en vroeg mij af wat ik moest doen. Als kind had ik niks door maar achteraf zag ik dat het niet goed voor mij was.
Ik heb nooit diepe gesprekken gehad met mijn ouders. Ook niet over moeilijke onderwerpen en sommige dingen zijn nog steeds taboe. Bijvoorbeeld over geaardheid, als het mentaal niet goed gaat of emoties. Dat is lastig in de Vietnamese cultuur en in de cultuur waar ik ben opgegroeid. De basisschool hielp met het spreken over emoties. Daar kon je kiezen uit drie emoties voor dat moment. De juf ging daar dan vaak op in. Dat maakte het toegankelijker om over emoties te praten. Ik denk dat je kan leren om gesprekken te voeren en je uit te spreken. Dat heb ik ook moeten leren en ik ben nog steeds lerende.
Omdat ik altijd in de mens geïnteresseerd ben geweest volg ik nu de opleiding: leraar maatschappijleer. Op de school waar ik lesgaf, hoor ik negatieve verhalen, van andere studenten, over NT2’ers. Dat zijn leerlingen waar Nederlands de tweede taal is. Daar wil ik altijd het gesprek over aangaan en luisteren. Ik vraag de studenten waarom ze zo denken en waarom ze iets vinden. Het openstellen lukt totdat mensen gaan discrimineren. Dan spreek ik diegene erop aan. Dan is er geen wederzijds respect is, kan je geen gesprek voeren. Dan kost het te veel energie en raak ik meer energie kwijt dan dat ik ervoor terug krijg.
Er zijn geen onderwerpen meer waar ik niet over praat. Zo hoop ik ook uit mijn bubbel te komen. Het is moedig om je stem te laten horen. Ik hoop dat we dat blijven doen.
Ben je benieuwd wat Linh nog meer te zeggen heeft? Luister ook naar de podcast: ‘Het gesprek- Nu het nog kan’. Waarin Linh (23 jaar) met Douwe (80 jaar) in gesprek gaat door middel van het spel: ‘Het proberen waard’.
Dit artikel werd geschreven door Gioia Tolmeijer
ARTIKEL: In Gesprek met burgemeester Jan Rijpstra
We leven in een democratie en daar is gesprek voor nodig
In gesprek met burgemeester Jan Rijpstra over: Gesprekken in de wereld.
Als er wat is dan praat je erover. Zo ben ik thuis ook opgevoed. Je kon alles vertellen zonder dat het direct op een weegschaal werd gelegd of dat er direct een oordeel over werd gegeven. Mensen zijn veel te snel in het oordelen over wat er gezegd is. Dat is ook iets wat ik keer op keer in een gesprek probeer aan te geven in een debat, met raadsleden of in elk ander gesprek. We leven in een democratie en daar is gesprek voor nodig.
Urgent is dat wij niet in staat zijn om met elkaar te leven zonder dat we onze leefwijze opdringen aan de ander. Dat zie ik als een bedreiging van de samenleving. In Nederland vind ik het ‘ik’ dominant in de samenleving. Men begint altijd vanuit het ik en later komt het collectieve wij-gevoel om de hoek kijken. De wereld is voor maar een kleine groep zo belangrijk dat ze erover willen spreken of die ook een plek willen geven.
Ideaal gezien hebben we iets collectiefs nodig. Wij leven op een klein planeetje ergens in het heelal. Die moeten we gezond en levend houden dus eigenlijk zou dat het uitgangspunt moeten zijn. Tegelijkertijd denken mensen in die wereld heel verschillend. Wat voor de een de wereld is, is voor de ander het individu. Het is een prachtig denken om een wereldburger te zijn, maar in de praktijk komt daar geen bal van terecht. Het is allemaal in de kleine omgeving waar je werkt en woont en daar kan het al fout gaan. In het ideaalbeeld zou je je eigen ‘ik’ aan de zijkant zetten zodat die ‘ik’ ondersteunend is aan die wereld en dat je daardoor via de wereld ook het wij-gevoel gaat creëren. Als wij met elkaar zeggen ‘wij gaan die wereld verbeteren’ en ‘we doen dat met elkaar’, creëer je automatisch een wij-gevoel.
Als burgemeester heb je een taak in de samenleving om elke keer open te staan met het geheel en te zeggen: kom maar langs. Als iemand met mij in gesprek wil is dat een drempel om met een burgemeester in gesprek te gaan. Daarvan ben ik mij bewust. Ik wil per se elke aanvraag inzien en dan zelf beslissen of ik het gesprek aan ga. Als iemand het lef heeft om naar mij toe te stappen zegt dat wat. Als iemand bij mij komt wil diegene iets kwijt. Dat is moedig. Op wereldniveau zijn er vaak veel tussenschakels. Voordat wereldleiders met elkaar spreken zijn er tig adviseurs aan het werk geweest en daarmee heeft die wereldleider niks meer te zeggen. Die zitten aan tafel voor de bühne. Vooraf is alles afgesproken en daar gaat het fout. Dat is heel jammer. In de gemeente komt dat ook voor.
Het luisteren kan veel beter. We moeten vaardigheden creëren waarin we leren luisteren en dus leren praten. We denken te horen wat de ander zegt. We leren niet hoe we dat moeten doen. Ik vind dat het op scholen moet beginnen. Van jongs af aan op een speelse manier.
Ik zie dat er al veel is veranderd met mijn lagere school en hoe mijn kinderen zijn opgegroeid op school.
Corona heeft een grote rol gespeeld in de communicatie in Nederland. Qua communicatie in interviews en discussies op tv vind ik dat interviewers wel dichterbij mogen komen. Door bijvoorbeeld de vraag te stellen: bent u bang geweest? Dat laat de luisteraar ook het gevoel geven dat een politicus het ook even spannend kan vinden en ook gevoel heeft.
Ik besef me door dit interview dat ik dit werk niet zou kunnen doen als ik mijn gevoel niet liet meewegen. Want dan kan ik beter stoppen.
Ben je benieuwd wat Jan nog meer te zeggen heeft? Luister ook naar de podcast: ‘Het gesprek- Nu het nog kan’. Waarin Jan (68 jaar) met Audrey (16 jaar) in gesprek gaat door middel van het spel: ‘Het proberen waard’.
Dit artikel werd geschreven door Gioia Tolmeijer
COLUMN: Wees jezelf en pas je aan
Wees jezelf en pas je aan
Als je ergens binnenkomt weet je niet altijd wat de regels zijn. De ongeschreven afspraken dwalen soms door de ruimte. Er is duidelijk wie de baas is en wie er moet luisteren.
Maar daar sta je dan, in deze nieuwe situatie waar je wel het een en ander van vindt. Je brengt ook jezelf mee.
Er zijn mensen die overtuigd zijn van het gegeven dat anderen zich moeten aan passen. De ‘nieuweling’ moet zich aanpassen aan de gekende situatie. Dat houdt traditie in stand.
Er zijn ook mensen die vinden dat iedereen volledig zichzelf mag zijn in welke situatie dan ook. Dat zou de wereld niet overzichtelijker maken.
Ik denk dat het beide is: wees jezelf en pas je aan. Dat het oplevert dat we elkaars wijsheid kunnen horen en inzichten kunnen delen. Zeg wat er gezegd moet worden op de plek waar het thuishoort. Dus niet achter iemands rug, of alleen maar bij de koffiemachine. Maar daar aan de tafel waar het gehoord moet worden. Want, stel dat iedereen zichzelf kan zijn en iedereen zich aanpast. Hoe zou de wereld er dan uit zien?
We denken vaak dat we moeten kiezen; of het een of het ander. Wat als we zouden erkennen dat we als mensen gepolariseerd zijn, dat alles in ons aanwezig is. Dan zou zowel het aanpassen als jezelf zijn wellicht minder moeite kosten. Het moeten kiezen tussen het een en het ander, maakt dat alles niet onnodig ingewikkeld?
Deze column werd geschreven door Karlijn Benthem
Benieuwd naar de podcast? Luister hier vast een aantal fragmenten:
Beluister: Het Gesprek, nu het kan - Audrey en Douwe
Beluister: Het Gesprek, nu het kan - Jody en Sanne
Beluister: Het Gesprek, nu het kan - Jan
Onderzoek samen met ons wat nodig is om het gesprek aan te gaan. Want, we moeten praten. Maar hoe?
CREDITS
Artistiek team: Karlijn Benthem, Gijs Faassen, Djoeke Graswinckel, Laura van Setten, Gioia Tolmeijer
Spelers: Denzel Goudmijn, Zahra Lfil
Productie: Mila Zeijen
Publiciteit: Amarins Elzinga
Het Gesprek is een productie van Schouwburg De Lawei in samenwerking met Gebied-B en nieuwe makers. Met als doel; mensen te prikkelen en te inspireren om relevante gesprekken te voeren die na Simmerdeis zullen doorleven.