Trynstje Nauta, Heleen ten Kate

Het Verdriet van de Zuiderzee 

              10 augustus t/m 18 september '22

Indringend muziektheater aan de rand van het IJsselmeer

 

De afsluitdijk. Een knap staaltje waterwerken waar de hele wereld van opkeek. Het zorgde voor veiligheid, betere verbindingen en nieuw land. Maar met de bouw stierf een zee. Het Verdriet van de Zuiderzee staat stil bij wat er verloren is gegaan. Bij de gevolgen voor de mensen, de vissen en de vogels, de transformatie van het landschap en de zee zelf.

Aan de hand van verhalen over mensen en dieren die rond de Zuiderzee leefden wordt de heimwee naar een verloren zee voelbaar gemaakt en bezingt een koor van vogels een universeel en urgent thema: De onomkeerbare impact van het ambitieuze wroeten, graven, slopen en bouwen van de mens.

Programmaboekje

25-9-2022 Het is niet meer mogelijk om het programmboekje te bestellen. 

Via onderstaande link kun je tussen 16 en 24 september nog het programmaboekje van Het Verdriet van de Zuiderzee voor 2,50 nabestellen Je bestelling wordt opgestuurd in week 39, op uiterlijk 1 oktober 2022.

Recensies

"Het verdriet van de Zuiderzee gaat over een pijnlijke, verzwegen geschiedenis. Maar ook over een thema dat actueler is dan ooit: de verstrekkende gevolgen van ecologisch verlies. Ga vooral zelf kijken, om te zien hoe goed Orkater dat verhaal vertelt."
De Correspondent

"Het is ruimtelijk theater, vol muziek en natuur. De vogels stijgen als een Grieks koor steeds weer uit boven de particuliere leventjes van de personen op het toneel. De hele omgeving stijgt uit boven de particuliere levens die daar tijdens de voorstelling bij elkaar spelen en kijken."
De Groene Amsterdammer

"Het verdriet van de Zuiderzee is een tegelijkertijd poëtische en grappige voorstelling die het moet hebben van grote gebaren en spectaculaire beelden. Op muzikaal vlak is deze voorstelling opvallend veelzijdig: van opzwepende protestraps tot sfeervolle, meerstemmige zangstukken en zelfs een enkele meezinger."
★★★★☆ NRC

"Dat je na de voorstelling zeker food for thought hebt is overduidelijk. Hoe had alles eruitgezien als die Afsluitdijk er niet was gekomen, stellen we onszelf de vraag."
Balkster Courant

"Keja Klaasje Kwestro speelt haar (Grietje Bosker, red.) razend energiek en Lageveen schreef met haar een rijke rol."
De Groene Amsterdammer

"Hun bezorgde blik op wat door het vooruitgangsdenken voor altijd verloren gaat, wordt zo bezield bezongen in deze beeldende enscenering, dat die voor altijd beklijft."
★★★★☆ de Volkskrant

"Het verdriet van de Zuiderzee is een even lichtvoetig sprookje als indringende muziektheatervoorstelling. " Theaterkrant (keuze van de criticus)

"De pogingen van mensen om natuur de baas te zijn levert controverses op als vooruitgang versus behoud, natuur versus techniek en economie versus platteland. Alle elementen zijn door schrijver en regisseur Geert Lageveen verwerkt in een verhaal dat zowel grappig als poëtisch is."
★★★★ Scènes

(...) "Een symfonisch gedicht, waardoor je door de prachtige muziek bijna als in een droom van het een in het ander glijdt."
★★★★ Leeuwarder Courant

"De (...) vlekkeloos uitgevoerde voorstelling 'Het Verdriet van de Zuiderzee' stijgt bijna boven zichzelf uit." Friesch Dagblad

"De tekst van Lageveen is geweldig poëtisch en geestig, aangevuld door fraaie rapteksten van Livramento Silva." Leeuwarder Courant

Kaarten

TENTOONSTELLING

Vanaf 22 juli t/m 8 januari 2023 is bij Bezoekerscentrum Mar & Klif de tentoonstelling 'Leven met een verdwenen zee' te zien. De expositie laat het leven langs de Gaasterlandse Zuiderzeekust zien, vroeger en nu. Het hart van de  tentoonstelling zijn 5 portretten van hedendaagse bewoners in foto en video, die in opdracht van Orkater en De Lawei zijn gemaakt. Kitesurf-instructrice Lianne Pit en de laatste visser van Laaxum, Jan de Vries, vertellen over hun werk. Boswachter Sander Veenstra van Natuurmonumenten informeert de bezoeker over het Oudemirdumerklif. Melkveehouder Lucas Westra uit Oudemirdum vertelt over zijn vak, evenals biodynamische boerin Welmoed Deinum uit Sondel.

De fotoportretten zijn gemaakt door Kees Muizelaar uit Balk en de videoportretten door Artisan Creatives.  De serie portretten wordt aangevuld met hedendaagse landschapsfoto’s van Jan Tijsma.

De hedendaagse portretten worden omringd door historische beelden. Foto’s uit de archieven van het Histoarysk Wurkferbân tonen het landschap en de bewoners langs de Zuiderzeekust aan het begin van de 20e eeuw, voor de komst van de Afsluitdijk in 1932.  Er zijn beelden van vissers en hun werk, van boeren en van de afgeslagen kliffen. Oude foto’s van arbeiders in het bos en de eerste toeristen geven een indruk van het leven in die tijd.

KLIFWANDELING

In samenwerking met Natuurmonumenten bieden we een speciale klifwandeling aan. Dwars door een gebied wat normaal niet toegankelijk is voor publiek: gezamenlijk loop je langs het water richting het uitkijkpunt van het Oudemirdumerfklif. Tijdens de wandeling vertelt journalist en historicus Arnoud van de Ridder over de ontstaansgeschiedenis van het klif. Fotograaf en vogelspotter Jan Tijsma laat je met een gerichte blik kijken naar de bijzondere flora en fauna van het gebied. Ook staat er een speciale, muzikale verrassing te wachten onderweg.

Alle wandelingen uitverkocht
De wandelingen op 17, 18, 24, 25 en 31 augustus en op 1, 7 en 8 september zijn een groot succes.

DE GIDSEN

Arnoud van de Ridder woont sinds 2008 in het Gaasterlandse Oudemirdum. Bij Natuurmonumenten en het Instituut voor Natuureducatie (IVN) deed hij lange tijd landelijk beleidswerk en sinds een aantal jaren heeft de geschiedenis zijn hart veroverd. Arnoud houdt van historisch puzzelen en archiefwerk om de verhalen uit het verleden levend te houden. Ook door middel van gesprekken met de lokale bevolking komen mooie verhalen boven water. Een groot deel van de geschiedenis van het natuurgebied Oudemirdumerklif is in beeld en in woord gebundeld in een boekje dat tijdens deze wandelingen verkrijgbaar is.

Jan Tijsma is landschaps- en natuurfotograaf in het Nationaal Landschap. Hij wil laten zien wat er nu nog voor moois is in dit landschap en er zo voor te zorgen dat dit niet meer verloren gaat. Hij kijkt met een scherpe blik naar de verschillende soorten landschappen, weidse uitzichten, natuurgebieden, beslotenheid van dorpjes en stadjes, grote en kleine meren en veel, heel veel vogels.

 

RESTAURANT ZILT
Je maakt je middag of avond compleet met een 'Van Zout naar Zoet' driegangendiner (meteen na de middagvoorstelling of 2 uur voor de avondvoorstelling) en een 'Inne & Minne'borrelplank naderhand. Deze arrangementen kun je bestellen tijdens het reserveren van je tickets. Er is keuze tussen een heerlijk vlees-/visarrangement of een smaakvol vegetarisch driegangenmenu. Lees meer en bekijk het menu

HORECA AANWEZIG
Voor of na de voorstelling een kopje koffie, thee, een prosecco met amuse of een drankje? Dat is, zonder reservering, 1 uur voor de start van de voorstelling mogelijk op onze speellocatie aan het Oudemirdumerklif. Er is beperkt plaats in ons restaurant, maar ook op het deels overdekte terras is ruimte om te zitten, te borrelen en gezellig na te praten.

Word lid van Natuurmonumenten en krijg €10,- korting op je ticket

Natuurmonumenten beschermt en versterkt de natuur en het erfgoed in Nederland. Ook die van het Oudemirdumerklif, de unieke plek waar de voorstelling plaatsvindt. Door nu lid te worden van Natuurmonumenten steun je het werk van Natuurmonumenten en krijg je direct 10 euro korting op je ticket. Een individueel lidmaatschap van Natuurmonumenten is mogelijk vanaf €3,- p/m. Ook kun je gebruik maken van alle ledenvoordelen. Per boeking kan er 1 lidmaatschap worden afgesloten. Om de korting definitief te maken en het lidmaatschap af te kunnen ronden ontvang je van ons na het bestellen van het ticket een email met formulier om aanvullende gegevens in te vullen. 

Voor gasten die al lid zijn van Natuurmonumenten was er een speciale ledendag op 14 augustus. 

Interview met de makers

De klank en flow van dichterlijke vissers

Dichterlijke vissers, tjottertjes en vogels van over de hele wereld: in de voorstelling Het Verdriet van de Zuiderzee, een samenwerking tussen Orkater en De Lawei voor Arcadia 2022, komen ze allemaal voor. Op het moment storten regisseur Geert Lageveen en acteur Nick Livramento Silva zich samen op de tekst, die in een bijzondere samenwerking tot stand komt. "Ik mag echt het leuke werk doen," aldus Nick over het herschrijven van de teksten voor zijn eigen rol van Minne Minnes.

Geert vertelt: "In de voorstelling komen twee broers voor, Inne en Minne Minnes. De ene broer, Inne, wil zich ontwikkelen, hij heeft een tjottertje maar wil een grotere boot, een grotere visvangst, meer geld, misschien zelfs ooit een auto. Minne heeft genoeg aan wat er is. Minne is een vrij dichterlijk figuur, dus het leek me mooi als die een eigen taalgebruik zou hebben. Nick speelt Minne, maar is naast acteur ook theatermaker bij muziektheatercollectief DIEHELEDING, waar ze hun eigen tekst ontwikkelen. Zo ontstond het idee om Nick te vragen zijn eigen monologen te hertalen."

Die vraag was een eer voor Nick. "De basistekst ligt er al, dus het is echt een privilege die op mijn eigen manier te herschrijven. Vanuit mijn affiniteit met rap ben ik de tekst aan het 'verspokenworden', met een eigen idioom en ritme. Soms schrijf ik de tekst op basis van een beat, soms hoor ik meer een eigen ritme in mijn hoofd. De klank en flow kan er op papier soms wat Sinterklaasrijmerig uitzien, terwijl er een hele gevoelswereld bij komt als je het hoort. Ik schrijf de woorden dus niet alleen, ik neem ze ook op. Dat zal zich straks in de repetities nog verder ontwikkelen met de muzikanten erbij." Geert vult aan: "Dat is het mooie aan het werken aan een theatervoorstelling. We maken allemaal halffabricaten. Nick zal bij zijn teksten soms underscores nodig hebben, dan zal één van de componisten misschien met slagwerk iets ontwikkelen. Zo is alles een doorlopende wisselwerking."

"De muziek wordt sowieso een enorm belangrijk onderdeel van deze voorstelling, juist ook om het gevoel te raken en uit het realisme te komen. Dat gaan we uitzoeken in de repetities: hoe komen de disciplines samen? Soms heb ik teksten geschreven waarvan ik weet dat het een muziekstuk moet worden, maar hoe weet ik nog niet. Soms gezongen, soms over muziek gesproken, soms met een beat. Ik vind het proces van het uitvogelen van de muzikaliteit in de repetities het allerleukst. Gelukkig werken we met enorme multitalenten: Nick heeft als acteur zijn eigen muzikaliteit in de taal, Jasper en Simme zijn acteurs maar spelen ook gitaar en piano, de andere acteurs Manoushka en Keja kunnen goed zingen, Harald Austbø speelt mee als cellist maar is ook een acteur, Radek en Sytze spelen allebei meerdere instrumenten. Het wordt een leuke uitdaging deze groep vogels bij elkaar te krijgen en een eigen muzikaal idioom te ontwikkelen."

Deze groep vogels? "Er komt in de voorstelling een groep vogels aanvliegen van over de hele wereld, daarom is het zo goed dat we een heel internationale cast hebben. Vogels overbruggen enorme afstanden. De vijf acteurs en drie muzikanten starten als vogels en kruipen in de huid van de personages van het verhaal. De vogels zijn als een soort Grieks koor de hele voorstelling aanwezig en leveren commentaar op wat er gebeurt, ze houden ons als mensen een spiegel voor."

Dat verhaal gaat over twee broers die op een klif aan de Zuiderzee wonen, maar vooral over een vrouw. "De hoofdpersoon is Grietje, een vrouw die vooruit wil en zich wil ontwikkelen. Ze wil uit het dorp weg. De broers Inne en Minne worstelen met soortgelijke dilemma's: het speelt zich af rond de bouw van de Afsluitdijk en de ene broer is ervoor, terwijl de ander ertegen strijdt. In bepaalde zin past Grietje meer bij Inne, die ook vooruit wil, maar haar hart ligt bij Minne, die tevreden is met wat er is. Ze gaat verder met Inne, bij wie ze haar ambities kan vervullen, terwijl Minne in haar gedachten blijft. Uiteindelijk is de bouw van de dijk klaar - en hoe dan verder? Inne en Grietje moeten in de polder hun leven leiden en komen erachter dat ze hun leefomgeving hebben vernietigd. Ze leven nu in een volslagen kunstmatige omgeving, wat natuurlijk voer voor drama is."

Nick wijdt uit over zijn rol: "Minne is een fascinerende figuur. Hij lijkt me iemand die minutenlang over de aantrekkingskracht van de zee kan praten. Hij kan genoegen nemen wat er al is, hij ziet er diepte in. In combinatie met een spoken word-achtige tekst kan dat zelfs een bijna activistisch karakter krijgen." Geert knikt: "Hij verzet zich hevig tegen de bouw van de dijk, dus in die zin is hij absoluut activistisch." Nick: "Er zijn in de geschiedenis altijd mensen met een sterke mening, maar die niet opgewassen zijn tegen grote politieke of economische apparaten. Zo is dit personage ook een ode aan mensen die tegen de stroom in durven te roeien en roepen, maar nauwelijks worden gehoord."

Grietje, Inne en Minne zijn alledrie op echt bestaande personen gebaseerd. "Ik heb deze week nog hun haventjes gezien," vertelt Geert. "Iedere keer als ik er ben wordt er weer een huis aangewezen waar ze gewoond hebben of hoor ik weer details over hoeveel kinderen ze hadden. In Friesland zijn ze ook al tot mythes uitgegroeid, zo is er het Minne Minnespaadje. Hij wordt niet voor niets de laatste visser van de Zuiderzee genoemd."

"Er zijn in de voorstelling zeker overeenkomsten met de realiteit. Ze zijn broers, ze wonen op en rond de klif, ze hebben een haventje en een tjottertje, er is een verschil in karakter en een conflict tussen de twee en het verhaal speelt zich af rond de bouw van de Afsluitdijk. Grietje heeft ook echt bestaan. Grietje Bosker woonde in werkelijkheid niet op de klif, maar ze was wel een eendagsvliegberoemdheid als eerste vrouw die over de Afsluitdijk sprong. Daar is zelfs filmmateriaal van. Dit jaar, 28 mei 2022, is het precies 90 jaar geleden dat de Afsluitdijk gesloten werd. Dat werd groots gevierd. Opeens dook er vanuit een boot een meisje dat haar rokken optilde en op blote voeten de modder van de dijk oversprong. Daar begint mijn fantasie," legt Geert uit. "Ik heb de vrijheid genomen Grietje tussen die broers te plaatsen." Nick: "De echte Minne speelde viool, bij ons krijgt hij dus een eigen muzikale, dichterlijke taal."

"Het is fantastisch hoe de werkelijkheid op ons af blijft komen," vertelt Geert. "Ik kreeg via Orkater een mail van een vrouw die al een kaartje had gekocht. Zij vertelde dat de broer van haar vader een visser was die zicht heftig verzette tegen de bouw van de dijk. Hij heeft zelfs een half jaar na de bouw lood om zijn middel gebonden, is de zee ingelopen en heeft zichzelf verdronken. Alleen de pet bleef nog achter op het wateroppervlak. Dan denk ik gelijk: zou Minne dat ook gedaan hebben?"

"De begingedachte is altijd geweest: wat maak je kapot als je aan je omgeving gaat morrelen? Dan gaat het me niet specifiek om dat de dijk nooit gebouwd had moeten worden of nu moet worden afgebroken, maar het is wel tijd om na te denken hoe we verder moeten. Ik probeer zo weinig mogelijk moralistisch te zijn, ik wil dat je op een gevoelsmatige manier geraakt wordt en in het verhaal wordt gezogen. De vogels zeggen: mensen, sta eens stil. Ga naast Minne staan en kijk mee over de zee, naar de wolken." Nick denkt hardop: "Dat is al bijna een vorm van spiritualiteit, een heel actuele behoefte. De vogels hebben letterlijk een overstijgend perspectief van het geheel en verbazen zich over de mens: waarom wil die toch altijd maar meer en nieuw? De personages bevinden zich meer op een menselijk niveau binnen dit familiedrama, veel meer ingezoomd."

Geert vertelt over hoe hij schrijft voor zulke personages. "Om goed te kunnen schrijven probeer ik, net als de vogels, in de huid van de personages te kruipen. Zo ga ik een beetje met de personages meedromen, wat zouden zij willen of vinden? Minne zou denken: waarom zou ik meer vis moeten vangen dan ik kan opeten? Waarom zou ik naar Urk of zelfs naar Londen moeten om vis te verkopen? Zo kom ik steeds dieper in de thematiek. Ik merk bijvoorbeeld dat ik het steeds moeilijker vind om het woord IJsselmeer nog uit te spreken. Ik heb het liever over de zee, zoals mensen op die plek ook nog heel lang hebben gedaan. Daarbij komt Lely, de ingenieur van de Afsluitdijk, in de voorstelling alleen bij naam voor. Hij staat voor alles wat wij als mens kunnen maken, wat ongelooflijk knap is, maar waarvan we ons ook moeten afvragen of het ons helpt, of het nut heeft en of het niet onszelf vernietigt."

"Ik wil graag dat de vogels in de voorstelling ook met een hoopgevend alternatief komen," vertelt Geert. "Zo kwam ik uit bij Wolkenkoekoekstad, een term uit het stuk De Vogels van Aristophanes. In deze mythe vertelt Aristophanes over een stad in de wolken, gebouwd door de vogels. We denken als mensen misschien dat dat niet kan, maar het kan in ieder geval in je verbeelding. Misschien is het een stad alleen maar opgebouwd uit woorden. In ieder geval mag Lely er niet aan meewerken. 2300 voor Christus, toen Aristophanes het schreef, stonden vogels ook al onder grote druk en toen was Wolkenkoekoekstad de oplossing. Ik zou het mooi vinden als dat ook nu weer in Het Verdriet van de Zuiderzee zo kan zijn."

"Een schrijfproces begint altijd enorm alleen," vertelt Geert, "en langzaam komen nu al die eilandjes samen. Alles is volop gaande, op een heel bevredigende manier. We zitten middenin de samenwerking. Gisteren hebben de componisten een jamsessie met elkaar gehad, vorige week was ik op locatie met de technici en vormgevers en ondertussen wisselen Nick en ik materiaal met elkaar uit. Zo stuurde Nick me een monoloog uit de film There Will Be Blood op, als inspiratiemateriaal voor een tekst voor het personage IJsbrand, iemand die kolonisten werft voor de polder." Nick: "Ik doe nu veel research. Het achterliggende verhaal van de Afsluitdijk, met de ecologische en culturele gevolgen, was me eigenlijk nog vrij onbekend. Ik stop me vol met die kennis, daardoor ontstaan beelden en dan ga ik aan de slag. Zo las ik net dat een tjotter zo licht gemaakt is dat die maar 12 centimeter in het water ligt. Daardoor kan een tjotter, in tegenstelling tot grote boten, overal heen en varen in heel ondiep water, zo lekker licht. Dat beeld blijft hangen en vindt dan een weg in het schrijven."

"Tegelijkertijd ben ik een stadse jongen uit Rotterdam. De natuur die ik ken is de camping van mijn opa en oma. In mijn bagage zitten heel andere referenties. Bij beelden die in mijn hoofd opkomen moet ik steeds afwegen of ze een leuke, poëtische vervreemding toevoegen aan de tekst of dat ze te vergezocht zijn en te ver afstaan van het Friese verhaal. Dat is een leuk spanningsveld." Geert: "Ik ben juist blij dat Nick een Rotterdamse jongen is. Hij is ook een stuk jonger en kijkt vanuit een andere generatie naar deze thematiek. Het verhaal in de voorstelling gaat niet alleen over Friese vissers, maar het staat voor iets groters. Zo verwijst het ook naar wat er in Suriname is gebeurd toen de Brokopondodam gebouwd werd en een enorm gebied onder water werd gezet, waar mensen woonden en hun doden hadden begraven. De voorstelling moet niet al te realistisch worden, dan doen we het per definitie fout. Door onder andere de muziek, die een meer abstracte gevoelslaag aanboort, blijven we daar vandaan. Het is een universeel verhaal."

Het Verdriet van de Zuiderzee: zout in je bloed en harten winnen met muziek 

"Als de Afsluitdijk vandaag bedacht zou worden, zou die er wettelijk nooit doorheen komen," vertelt regisseur en schrijver Geert Lageveen over het uitgangspunt van de nieuwe voorstelling van orkater en De Lawei. "Tegelijkertijd focussen we nog steeds vooral op de winstkanten: we hebben de zee bedwongen en zo veiligheid en land gecreëerd. Pas sinds kort is er oog voor de negatieve gevolgen van de bouw. Daar kijken we in deze voorstelling naar." Samen met Sytze Pruiksma, componist en muzikant, vertelt Geert over die voorstelling: Het Verdriet van de Zuiderzee.

"Eén van die gevolgen is het begrip ecocide: het vermoorden van een ecologisch systeem. De zee is veranderd van zout naar zoet, met alle gevolgen van dien. De natuurlijke binding van de mensen met hun omgeving raakte verloren en dat is het uitgangspunt van de tekst. Twee vissersbroers worden uit elkaar gedreven door de bouw van de dijk. De ene visser is een realist, die vindt dat ze met hun tijd mee moeten gaan. De andere visser heeft zout in zijn bloed en een grotere binding met zijn omgeving. Als de eerste broer meehelpt aan de bouw van de dijk, raakt de band tussen de twee broers verscheurd. Het grondthema is de neiging van de mens iets te doen dat op korte termijn een voordeel oplevert, vaak economisch, maar dat uiteindelijk tot je eigen vernietiging of ongeluk leidt." 
 
"De mens is blijkbaar niet in staat een oplossing te vinden," vertelt Geert over het klimaatprobleem. "Het lukt ons niet verder te kijken dan pakweg de komende tien jaar. Elke dag lees je artikelen over de klimaatcrisis in de kranten. Het risico is vermoeidheid over het onderwerp, maar ik denk dat theater een veel beter medium is om de thematiek mee aan te kaarten. Deze voorstelling moet een indringende ervaring worden over de tragiek van de mens in plaats van een geheven vingertje. We moeten de harten van de mensen winnen." 
 
En om de harten van de mensen te winnen, wist Geert, had hij goede muzikale krachten nodig. " Naast Sytze is Radek Fedyk de tweede componist. Radek en Sytze zijn allebei niet alleen goede componisten, maar ook uitvoerende muzikanten." Gekscherend: "Daarbij is Radek geograaf en Sytze bioloog, dus inhoudelijk moet dat goedkomen."  
 
Sytze herinnert zich het moment dat hij gevraagd werd mee te werken aan de voorstelling: "Toen Geert mij belde wist ik niet zo goed wat ik wilde met mijn carrière: na tien jaar muziek te hebben gemaakt om het onderwerp natuur op de kaart te zetten wist ik niet meer of het wel hielp. Ik had het vertrouwen een beetje verloren. Hoe meer ik van mensen wist, hoe meer ik van vogels ging houden. Aan vogels kun je zien hoe het met de mens gaat. Sinds ik ruim 10 jaar terug onderzoek heb gedaan naar vogels, is alles wat ik op muzikaal vlak doe gerelateerd aan de natuur. Die drijfveer wordt steeds urgenter." 
 
"Onze speellocatie," vertelt Geert, "dat wordt een bijzondere plek. De Oudemirdumklif, één van de laatste kliffen, door de natuur ontstaan en ook weer gedeeltelijk afgesleten, met uitzicht over het slachtoffer: de vermoorde zee. De voorstelling is een samenwerking met o.a. Natuurmonumenten en er wordt nu onderzocht hoe we op zo'n natuurvriendelijk mogelijke manier de voorstelling daar kunnen spelen. We gaan bijvoorbeeld pas op locatie werken na het broedseizoen en we zullen 's avonds geen licht op het water schijnen om de natuur niet te verstoren. Het blijft ook voor ons als theatermakers een doorlopende zoektocht hoe we onze eigen ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden, zonder aan theatrale impact in te boeten. Wij zijn zelf ook niet beter dan die visser die zijn eigen bloed verloochent, maar we doen ons best. Als wij de voorstelling maken met het grootste respect voor de natuur, dan geven we dat ook weer aan het publiek door." 
 
Sytze knikt. "Dit komt heel dichtbij voor mij. We voelen allemaal het klimaatprobleem, maar we weten geen oplossing. Misschien moeten we ook even geen oplossing hebben. Uit het niet-weten komen uiteindelijk de beste ideeën, maar dat kost veel geduld en lef." 
 
"Die gespletenheid wil ik ook in de muziek laten klinken," legt hij uit. "Net als twee broers zijn er dus twee componisten, Radek en ik. Zo kunnen we twee muzikale lijnen ontwikkelen, een melodische bovenstroom en een onderstroom met veel natuurlijke geluiden die gerelateerd zijn aan de grond, zoals bellen en gongs." Hij demonstreert een klein fluitje: "Dit is een Chinees vogelfluitje. Het is mijn Stradivarius, hiermee kan ik alle wadvogels vertolken. Dit gaat veel vertellen straks. We zullen op locatie werken met de klank van die plek."  
 
"Vanwege het broedseizoen spelen we dus aan het einde van Arcadia 2022, een cultureel programma van 100 dagen in Friesland. Het is een vervolg op Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018, met als uitgangspunt het erfgoed van dat jaar te behouden en verstevigen. Arcadia is deel van die 'legacy'. Het uitgangspunt is door middel van kunst maatschappelijke verandering in gang te zetten. Lost in the Greenhouse, de vorige samenwerking tussen De Lawei en Orkater, trok veel bezoekers en riep bijzondere reacties op. Vanuit dat enthousiasme ontstond dit idee," vertelt Geert. "Mijn moeder is Fries. Dat Friese is onmiskenbaar een deel van mij. Het wordt een Nederlandstalige voorstelling, met absoluut Friese elementen zoals de poëzie van de taal. Ik raakte er tijdens mijn research in Friesland van overtuigd dat Het Verdriet van de Zuiderzee niet alleen een mooie maar vooral noodzakelijke voorstelling wordt."

Mis niets!

Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief van Het Verdriet van de Zuiderzee. Je blijft dan op de hoogte van het laatste nieuws.

Na het succesvolle Lost in the Greenhouse zijn De Lawei en Orkater terug. Voor Arcadia 2022 slaan ze opnieuw in de handen ineen. Het Verdriet van de Zuiderzee komt tot stand in samenwerking met Natuurmonumenten en Kunstkring Gaasterland.

Een coproductie van   en   

Partners